woensdag 28 december 2011

Hoe was je training vandaag?

The single biggest problem in communication is the illusion that it has taken place.
George Bernard Shaw

dinsdag 27 december 2011

Prettige eindejaarsfeesten!

vrijdag 23 december 2011

Denken paarden dat wij paarden zijn?

Dat is wel heel onwaarschijnlijk, vooral nu een onderzoek een deel in onze amygdala heeft gevonden (een kleine, heel oude hersenstructuur die ook belangrijk is voor leren) dat zich alleen bezighoudt met het pure herkennen van dieren - zonder dat er emotionele informatie meekomt. Omdat de amygdala zo oud is, is het waarschijnlijk dat ook de amygdala bij niet-menselijke dieren iets gelijkaardigs doet. We zijn geen raar soort hond voor onze honden. En paarden wéten dus ook dat wij geen paarden zijn. Dat betekent dus meteen dat wij geen woordenschat als "paardentaal leren" moeten gebruiken - paarden zien het zelf ook niet zo. Doe dus maar gewoon normaal.

maandag 19 december 2011

Liever voer dan een krabbel

Bij paarden die elkaar groomen, en bij paarden die door een mens geborsteld worden, gaat de hartslag naar beneden. Paarden worden er dus rustiger van.
Maar betekent dat ook dat ze een krabbel op de schoft belonend vinden?
Carol Sankey van de Universiteit van Rennes deed de test met 20 jonge Koniks. De oefening: blijven stilstaan. De paarden die een stevige krabbel op de schoft kregen vonden het in elk geval fijn, en haalden gemiddeld net 5 seconden op dag 1, en 31,5 seconden op dag 6. Alleen: de paarden die een stukje wortel kregen stonden de eerste dag 10 seconden stil, en op dag 6 al 55 seconden.
De pdf van dit onderzoek vind je hier: The Way to a Man's Heart Is through His Stomach: What about Horses?

vrijdag 16 december 2011

Oscar, hippoheld


maandag 5 december 2011

Een voerbeloning? Ja, maar niet eender wat.

Als je paard goed presteert op bijvoorbeeld korrel, is het dan slim om daarna met hooi te belonen?

Als je iets nieuwe moet trainen, gaat het niet sneller met korrel dan met hooi (tenminste als het je paard motiveert en behalve dat het langer duurt om hooi te eten, dus let op de hoeveelheid), maar je paard weet het wel degelijk als hij daarvóór een betere beloning kreeg, en dat heeft gevolgen.

In dit onderzoek uit 2007 werden twee groepen paarden getraind, een met korrel, en een met hooi. Beide groepen leerden even snel, maar toen de korrelpaarden de dag erna hooi kregen, ging hun motivatie als een baksteen naar beneden. En sommigen vertikten het gewoon helemaal.
Het kwam weer helemaal in orde toen ze opnieuw korrel kregen.

donderdag 24 november 2011

vrijdag 18 november 2011

Flogging a tired horse

"Flogging a Tired Horse" - Harn Seminar 1 from HARN Human Animal Research Network.

Oh - wij zijn niet beter,natuurlijk. Ook onze kindertjes leren meteen de eerste groepsles dat je een paard moet slaan. Wij leren kinderen dieren geselen.

donderdag 17 november 2011

Als ratten, dan paarden?

Eén van de moeilijkste dingen om te weten of dieren zelfbewustzijn hebben (<opgelet! schaamteloze reklame> lees meer in m'n komende rijboek dat jawel, voor de helft niet over rijden-op-zich gaat </schaamteloze reklame>) is dat we het niet kunnen vragen. Dus verzinnen we allerlei proeven, zoals spiegeltests en symbolen herkennen, in de hoop dat we zo kunnen uitvissen hoe het er daarbinnen aan toe gaat.
Er zijn heel wat wetenschappers (jawel, nu op dit moment) die vinden dat het qua zelfbewustzijn gewoon op "uit" staat bij dieren. Een soort veredelde organische machines dus, met (misschien) primaire emoties maar zéker geen dingen als poezie. Maar het is natuurlijk zo dat bij sommige aandoeningen (autisme, dementie, beroertes) ook ménsen niet slagen in zo'n proeven - en dan wordt er geméten in de hersenen hoe het zit, door neurologen.
Als we nu dezelfde hersenactiviteiten meten bij dieren, kunnen we dan besluiten dat het omgekeerde ook waar is? Er zijn recente onderzoeken die hersencircuits hebben gemeten bij apen, maar ook bij ratten - hersencircuits voor zelfreflectie. Nadenken over jezelf, dus - en dat impliceert per definitie zelfbewustzijn.

maandag 14 november 2011

Geloofwaardigheid

Nu ik wat meer wetenschappers in de praktijk tegenkom, zie ik af en toe een bijzondere bezorgdheid langskomen bij wetenschappers: hoe ze niet willen "gebruikt" worden om praktijkmensen die pseudo-wetenschap bedrijven "geloofwaardigheid" te geven. Maar dergelijke uitspraken tonen eigenlijk alleen maar hoezeer we dichter naar elkaar toe moeten werken.

Ik begrijp de weerstand tegen al wie woorden gebruikt als "alfa", "dominantie", "respect" enzovoort. Ik begrijp de weerstand tegen pseudo-wetenschap. Ik sta helemaal achter de doelstellingen van "equitation science". Ik vind het fantastisch dat wetenschappers naar de praktijk toe stappen en hun inzichten in mensentaal vertalen. Ik vind dat álle mensen met hun neus op de kurkdroge feiten moeten gedrukt worden over wat ze wérkelijk paarden aandoen, tegenover wat ze dénken dat ze met paarden doen. Niets heeft mijn inzicht in trainen, ethiek en cognitie van het paard zó helder gemaakt als leertheorie.

Dat inzicht kwam echter NIET van wetenschappers. Het kwam van praktijkmensen.

Het begon bij mensen die een groot intuïtief gevoel hadden voor negatieve bekrachtiging (en positief straffen), maar die begrippen gebruikten als "leiderschap" en "respect". Eigenlijk leerde ik assertiviteit. Ik leerde mij losmaken van de mainstream manègementaliteit waar diegene die het langste, de meeste of de duurste paarden heeft altijd gelijk heeft. Ik speelde de "seven games", maar wat ik wérkelijk leerde was mij los te maken van al wat andere mensen "wisten", wat ook hun bronnen zijn.

Sommige paardenmensen leerden me mededogen en onthechting. Om paarden te zien waar zij waren, en van daaruit te vertrekken, zonder emoties of aannames. Mensen als Tom Dorrance leerden me om ook ménsen te zien zonder oordeel, waar zij waren, en van daaruit te vertrekken, zonder emoties of aannames - Ray Hunt had daar een mooie oneliner over: "i don't know where i'm going, but i'm not lost". Zo zie ik paarden, en mensen: ze zijn waar ze zijn, en als ik ze meewil in mijn verhaal is het aan mij om vanuit hun beleving te vertrekken.

Ik leerde dat dressuur niet was wat ik meestal als "dressuur" gepresenteerd zag (ik leerde overigens hetzelfde over western), van, jawel, dressuurjuffen - grappig, een beetje zoals ik nu leer dat wetenschap niet altijd wetenschap is. Duitse, Nederlandse, Franse, klassieke en tussen-dressuurtaal, en biomechanica. En hoe het paard daaronder gewoon hetzelfde paard is. Dat het paard altijd gelijk heeft, whatever het merk zadel op z'n rug. Dat het paard altijd eerst moét komen, want dat je als lesgever vaker wel dan niet z'n enige advocaat, zelfs bondgenoot bent. Hoe verpletterend die verantwoordelijkheid wel is, en hoe het meer wel dan niet rechtstreeks snijdt in je portemonnee, want die wordt gevuld door mensen, niet door paarden. Het is geen comfortabele boodschap.

Toen kwamen de wolvenmensen, de berenmensen, de dolfijnenmensen. Van hén leerde ik leertheorie, BAM, meteen vanaf de eerste dag. Het gevoel dat ik die allereerste keer kreeg noemde ik toen, en nu nog steeds jetlag.
Voor het eerst leerde ik dat er iemand inzat, daarbinnen, en dat ik kon werken met die iemand zélf, niet met alleen het lijf van die iemand. Iemand die mij zo fascineerde dat ik wel moést bijleren over operant conditioneren, intermediate bridges, counterconditioning, DROs, DRLs en DRIs. Van alle dingen die ik heb geleerd sinds ik op m'n 11de verjaardag voor het eerst op een paard mocht, heeft niets me zo geraakt als die idiote methode die clickertraining heet, omdat het een sleutel bleek. Kinship with all life. Wij zijn allemaal dezelfden, menselijke en niet-menselijke dieren, met dezelfde motivaties. Natuurlijk zitten er gradaties in allerlei vermogens - dat is juist het fascinerende, het wonder, dat je contact maakt met de aliens, dat je daar deel mag van uitmaken op een manier die het leven zélf raakt.

Wat ik weet van wetenschap heb ik dus niet van wetenschappers geleerd.
Nu kijk ik naar wetenschappers die denken dat zij het zijn die geloofwaardigheid leveren aan praktijkmensen die hun best doen om de niet-gemakkelijke begrippen rond leertheorie mee te geven in hun dagdagelijkse praktijk, aan mensen die van die planeten komen waar "alfa", "dominantie", en "respect" zekerheden zijn. Zoals het voor mij ooit was.
Ik zie wetenschappers die, ondanks dat ze zwaaien met research, ook hun eigen geloofssystemen hebben ontwikkeld. Ik zie wetenschappers een filmpje presenteren waar iemand het aloude "approach&retreat" toont en dat habituatie noemt, terwijl ik toch eerder een doelbewust trainingsproces van negatieve bekrachtiging zie (habituatie is géén trainingsmethode. Habituatie is niet-associatief en niet-operant, zoals een paard in een wei met een passerende trein. Dit filmpje toont een àndere wetenschapper - overigens iemand waar ik groot respect voor heb vanwege zijn onderzoek rond poisoned cues - die het zelfde warm water heruitvindt met eigen woorden). Ik zie een wetenschapper die zich laat gebruiken door praktijkmensen op hele dure paarden om er geloofwaardigheid aan te ontlenen, zelfs al toont die praktijkmens openlijk en in zijn bijzijn een techniek waar de wetenschapper zich uitdrukkelijk tegen uitspreekt - alleen niet dan. Ik zie een wetenschapper in een praktijkdemonstratie zéggen dat het het loslaten is dat leert, maar zelf niet loslaten. Ik zie wetenschappers die een heleboel research niet kennen, of die rustig alle research negeren die niet bij hun eigen verhaal past. Ik zie wetenschappers conclusies aan een onderzoek verbinden dat op z'n minst een bedenkelijke opstelling heeft. Ik zie ook wetenschappers die een hele grote praktijkwereld met sterk ontwikkelde, "evidence-based" praktijkmethodes links laten liggen, misschien gewoon omdat die mensen dolfijnen trainen en geen paarden.

Ach, wetenschappers zijn ook maar praktijkmensen.


Aanvulling: de bijdrage van wetenschap om eerlijker en ethischer paarden te trainen vind ik onmisbaar - ik zou geen "research"-hoofdstuk hebben als ik dat niet geloofde. Zonder wetenschap was leertheorie nooit zo elegant en werkbaar geformuleerd als het nu is. Een organisatie als Ises doet schitterend werk. Maar: geloofwaardigheid is iets dat individueel wordt verdiend, en dat niet kan ontleend worden aan een universitair diploma. Ook wetenschappers maken individuele keuzes en lopen in gelijkaardige valkuilen als 'gewone' mensen. Niets menselijks is hen vreemd.

maandag 7 november 2011

Is het ethisch om paard te rijden?

Eet je paard? Waarschijnlijk niet. Eet je koe? Waarschijnlijk wel.
Mensen hebben altijd een zigzag moraal - paarden rijden is er een voorbeeld van.

Is het on-ethisch om jouw paard te rijden? Vraag het aan je paard.

maandag 31 oktober 2011

Quote

“When I hear somebody talk about a horse or cow being stupid; I figure it's a sure sign that the animal has somehow outfoxed them”
Tom Dorrance, True Unity: Willing Communication Between Horse & Human

vrijdag 28 oktober 2011

About 'feel'

Ik plak 'm ook even hier, m'n (engelstalige) antwoord op een discussie elders, over dat mensen die met leertheorie werken het 'gevoel' in de training zouden missen. Ik kreeg er nogal wat persoonlijke 'aha!'-reacties op, dus misschien helpt 't anderen ook.

Methods are belief systems: individual choices on how to get the same things done (in our case, the horse willingly cooperating). Regardless of the fact that there are numerous belief systems, all with their own vocabulary and emphasis, the way learning itself works doesn't ever differ.
Whatever YOUR explanation ('your' in general, not you) for it, it can always be brought back to learning theory, which is elegant in its simplicity and efficient in making people see what they actually do as in contrast to what they THINK they do according to their belief system.

'Feel' is one of those semantic sets, and i call it "elusive" because when people are asked to explain what "feel" is, they can't really explain - they fall back onto explaining mechanics anyway (i've been there! for instance, i translated Leslie Desmonds "Feel What? or What is Feel?" to Dutch for her 15 years go).
In that regard i totally agree with Bob Bailey (and if you don't know who that is i suggest you brush up your animal training history knowledge) who says "training is a mechanical skill". "Feel" is a word put on great mechanical skill: the mix of perception, muscle memory and perseverance.

Does that mean i feel any less for the animal i work with? Of course not! Does that mean i don't use the word "feel" when i teach people? Of course not! But, i teach them learning theory first, THEN MAYBE apply the word "feel" if they need it to translate the theory into their practice, to easier bridge the gap from where they come.
I firmly believe that being able to objectify your own handling and scrutinise it while omitting the use of blurry explanations greatly enhances the ethical awareness of your training. If people would stop using euphemisms to justify what they're doing, there wouldn't be any "reward training" advocating "polite assertiveness" with "carrot sticks" and the likes anymore - people would have to swallow the hard truth that they use an awful lot of positive punishment and have no clue on where reinforcement happens.

On the other hand, the rise of awareness about something like learning theory existing, makes all kinds of training methods incorporate vocabulary from learning theory in hopes to get some "scientifically proven" label on their method. I suppose that's a dark phase where we have to get through, and there always will be charlatans. It is thus vital that people learn to think simple and factual first, so they can look through all the mist spouting vocabulary out there. And get straight to the core of that real kinship with all life: that all passengers on this earth live, work, play and learn in similar ways.

woensdag 19 oktober 2011

Honey, de murene

dinsdag 18 oktober 2011

Vergis je aan de kant van het dier

In 2004 werkte ik mee aan Marc Bekoff's "Encyclopedia of Animal Behavior" in de vorm van een klein stukje over "horse training", en ik moest aan hem denken op de tribune bij een clinic van Andrew McLean, met overigens schitterend rijwerk (hoewel ik niet zo diplomatisch zou zijn gebleven als Andrew soms).

Ik ben het met véél eens van wat Andrew zegt, maar nochtans niet met hoe beperkt hij de intelligentie en emoties van het paard inschat. Waar hij zich liever houdt bij wat strikt bewezen is ("believe me, i'm a scientist"), ben ik het toch eerder eens met Bekoff, die nochtans ook scientist is: er zijn geen aan/uit-knoppen, want dat gaat gewoon tegen evolutionaire biologie in, en meer nog: tegen ons eigen gevoel.


zaterdag 15 oktober 2011

Billie's laatste ketting

maandag 10 oktober 2011

Optimist tot in de diepvrieskist

...hoewel...
Ik weet het, ik zou alleen maar bezig moeten zijn met schrijven over paarden, maar dit onderzoek kruiste m'n pad en tja, dit moet ik toch even kwijt.
De onderzoekers trainden een groep varkens om een klokgeluid met een beloning te associeren (een appel) en een clicker met het voor hen blijkbaar bijzonder aversief geluid van een wapperende zak. Een beetje zoals ja en nee dus - allebei een geconditioneerde bridging stimulus, alleen is de ene een secundaire bekrachtiger, en de andere een secundaire straffer.
Daarna zetten ze de ene helft in een rijke omgeving: veel ruimte, stro en speelgoed, en de andere helft in een kleine, donkere vervelende ruimte.
Toen lieten ze een dérde, onbekend geluid horen (een 'squeak'). Wat bleek? De varkens in de fijne ruimte kwamen vrolijk-nieuwsgierig dichterbij om een beloning te krijgen, terwijl de varkens in de stressruimte eerder wegkropen, juist géén beloning verwachtend. De enen waren optimistisch, de andere pessimistisch.

Overigens, Catherine Douglas deed overigens ook nog een ander onderzoek waaruit bleek dat melkkoeien die een naam krijgen en als individu's behandeld werden meer melk gaven dan andere.

donderdag 6 oktober 2011

Stay hungry, stay foolish

maandag 3 oktober 2011

Literaire nazomerpaniek

Het Rijwerk-boek gaat éven voor op al de rest. Want het gaat net zoals bij het grondwerkboek: moeizaam. Ook het grondwerkboek duurde twee jaar voor het af was - dit boek zal er alles bij elkaar drie geduurd hebben.

Eerst er héél veel over praten "dat het eigenlijk zou moeten", want mensen vragen ernaar. Maar ik vind het veel te vroeg: niet alleen ben ik zelf geen natuurtalent, ik merk bij mezelf dat mijn denken over rijden heel erg evolueert, en nog steeds. Ik denk héél anders over rijden dan pakweg 5 jaar geleden. Dus ik schrijf niks.

Ik begin wel af en toe mentaal notities te maken. Ik merk dat ik sommige dingen blijkbaar vaak herhaal, of dat mensen toch wel heel vaak vragen wat nageven is, of impuls. Links en rechts begin ik losse flodders op te schrijven, waarvan ik van de helft uiteraard nu niet meer weet waar ik ze toen heb bewaard.

Er ontstaat een vage structuur in m'n hoofd, en ik doe een oproep naar mensen om bij hen te mogen komen filmen in ruil voor een les, omdat ik wat ik denk over rijden bij méér mensen wil toetsen. Zoals over "vanuit de zit rijden" of in galop aanspringen: ik schaaf alle overbodige franjes eraf, en keer terug naar de galophulp van m'n kindertijd.
Maar zelfs rijdende clickertrainers blijken niet te clickertrainen onder het zadel omdat er eigenlijk geen wérkelijk inzicht is in leertheorie. Geniale grondwerkers blijken voor het rijden tóch terug te vallen op wat ze van tevoren wisten. En het is moeilijk om bij een wildvreemde combinatie aan te komen zetten met "laten we eens helemaal opnieuw beginnen". Het zijn tenslotte mijn leerlingen niet, ik spring maar eens binnen voor een keer.
Dat werkt dus niet. De individuele reacties zijn blij lovend, maar mijn ideeën komen er niet voldoende uit, uit die filmpjes. Ik tik mezelf op de vingers: foute aanpak, gemiste kans (maar in elk geval bedankt aan al die mensen)! Ik laat m'n vage structuur weer helemaal los.

Desondanks begint onder invloed van die winterse filmronde het onderwerp van mijn lessen te veranderen. Waar ik in het begin de nadruk legde op de oefeningen verschuift dat steeds meer naar het inzicht, het waaróm van de oefeningen. Ik ga steeds meer splitten. Niet alleen de bestaande rijvormen - ik betrap mezelf erop dat ik ook nog eens in de hulpen zélf ga knippen.
Op een clinic bij de Keulseweg neem ik het uiteindelijke besluit: nee, het wordt géén doorslag van het grondwerkboek. Geen pagina's vol met foto's, do's en don'ts. Wél: inzicht in wat er gebeurt in een paardenhoofd, en daardoor empowerment: je kan het zélf. Weg van de ingewikkeldheid, de franjes, de mystiek: de basis van rijden is simpel, nog simpelder dan je denkt. Kinderlijk eenvoudig, zelfs - letterlijk. Ik knip nog méér.

Ik schrijf chaotisch, net zoals de dingen in mijn hoofd zitten. Dat kan vreemde vormen aannemen, geloof me. Midden in de nacht tast ik naar een balpen en schrijf iets geniaals maar 's ochtends helaas onleesbaar op een blad papier (ik kan me nog steeds niet herinneren wat het was). In de auto, twee ogen op de rijbaan voor me, ik voel waar het blad ongeveer ligt op de passagierszetel en schrijf dan 3 zinnen bibberletters.
Grote en kleine stukken tekst, maar deze keer raken ze gelukkig wel in één mapje op de computer bewaard.

Maar het blijft paniek. Wie ben ik om een boek te schrijven, over rijden godbetert?

Ik ga naar buiten, roep. Zoals gewoonlijk komen ze alle vier, en zoals gewoonlijk 'wint' Adje - ik geef de anderen  hun troostprijs, een handvol korrel. Ik kruip op een blote Adje, en dat is alles wat ik voor de rest doe. Een beetje links-rechts-voor-achter. Adje draait haar hoofd naar m'n rechtervoet. "Je denkt te veel na," zegt ze. Ze heeft gelijk. De zon straalt, de hemel is blauw, Adje heeft de heerlijkste blotepaardenrug ter wereld.

Daar, op Adje's rug, besef ik dat ik niet ongerust hoef te zijn. Ik mág een rijboek schrijven ook zonder dat ik eerst Grand Prix-ruiter word. Ik hak de knoop door en zet de definitieve structuur van het boek op. Ik heb nog een maand om alle losse stukken weer aan elkaar te schrijven.
Yup, Inge schrijft een boek over iets waar ze eigenlijk, naar traditionele normen, veel te weinig van weet: rijden!

maandag 26 september 2011

Hoe nieuw is 'clickertraining'?

Weet je wat ngrams zijn? Het zijn boekenstatistieken die een trend weergeven: een computer leest alle gedigitaliseerde boeken en haalt eruit welke woorden wanneer werden gebruikt, in de loop van de geschiedenis (even hier kijken voor de (grappige) uitleg. Google vond dat uiteraard ook een goed idee, en dus was ik nieuwsgierig wat het woord 'clickertraining' zou doen.
Niks dus, tot BOEM in de jaren '90. Onderaan, bij de jaartallen, zie je op welke boeken deze data gebaseerd zijn, nog niet veel dus. Hoewel clickers al langer gebruikt werden plakte Gary Wilkes pas in '92, ter gelegenheid van een hondentraining-clinic dit woord op "operant conditioneren met behulp van een bridging stimulus".
Verander de grafiek eens van 'American English' naar 'British English' en ziedaar waarom een Engelsman dringend een boek over clickertraining moet schrijven. Tenzij dat wel al gebeurde, nà 2008: het programma telt boeken na 2008 nog niet mee, wat meteen verklaart waarom een begrip zoals "equitation science" voorlopig onbestaande is in de grafieken.
Je kan ook andere tendenzen zien: bijvoorbeeld de opkomst van het woord 'dressuur' tegenover 'reining' in de US.

woensdag 21 september 2011

Een tipje van de sluier

Een boek schrijven is hard werken. Het is een logisch maar bijna-abstract geheel maken van dingen die je in de modder overkomen, in specifieke situaties op verschillende plaatsen, bij verschillende mensen en paarden en vooral bij mezelf, en dat laatste was/is nog véél harder werken.
Ik ben er meer dan 2 jaar mee bezig nu, en het is al alle soorten boeken geweest. Als je een voortdurende chaos van tuimelende gedachten in je hoofd hebt, die allemaal om ter hardste er éérst uit willen - als je les bij mij gehad hebt dan weet je wat ik bedoel - dan is het moeilijk keuzes maken, want je staat niet samen met 1 paard-mens-combinatie in het zand, maar met allemáál.
Wat schrijf ik wel? Wat niet? In welke volgorde? Schrappen, herschrijven, herschikken, tevreden zijn, en de dag erna alles omgooien.

Mensen worden ongeduldig, nu.

"Wanneer is het af?" - in november, ergens.
"Hoe gaat het heten?" - 'Rijwerk'.
"Is het zoals het Grondwerk-boek?"- nee.
"Waarover gaat het?" - Hmm.

"One of the most memorable exchanges I ever heard Ray Hunt make was with a student who had come to his clinic upon my urging. The gentleman very politely sat in the bleachers for three days.

At the end of the last day, he said, “Ray I have a question for you.”

“Shoot,” said Ray.

“I’ve been sitting here and observing,” said the guy. “And I think I understand what’s going on. Every day you put the class through the same series of simple stops, backups, and turns.”

“Yes,” said Ray.

“So here’s my question then. When do you go on to the exercises meant for us ‘intermediate’ riders? Ray -- when do we ever leave Square One?”

And Ray sat there for a full minute before answering.

Then he said, “Son, you never leave Square One. You take it with you."  

                                                       Deb Bennett, in Eclectic Horseman Magazine, 2009

Daar gaat het over.

zondag 18 september 2011

Goal Setting

Beste tip voor trainen die ik in wéken heb gehoord: "Concentrate on results, not on staying busy." Uit "Succesful Time Management", via De Morgen.

zaterdag 10 september 2011

Paarden horen je nerveuze hartslag

...of hoe dan ook: de paper Investigating horse-human interactions: the effect of a nervous human (2009) deed de test. Mens en paard moesten een paar keer zo'n 30 m van A naar B (zowel lopend als rijdend), terwijl van beiden de hartslag gemeten werd, langs een assistent met een paraplu, die daar verder niks mee deed gedurende een hele tijd. Op een bepaald moment werd toch tegen de leidende persoon gezegd dat de paraplu zou opengaan. Waarop de hartslag van die persoon omhoog ging en... even later die van het paard ook - zónder dat de paraplu uiteindelijk openging. 't Is dus niet zomaar een fabeltje: een paard pikt dus inderdaad de nervositeit van een mens op.

dinsdag 30 augustus 2011

maandag 15 augustus 2011

Het BoostCamp krijgt vorm

Wie af en toe de agenda op m'n site bekijkt heeft het er al een tijdje zien staan: er wordt gebroed op een driedaagse clinic/conferentie rond belonend trainen. Welnu: er is eindelijk een datum vastgelegd, én een locatie: 18-19-20 februari 2012 in St.-Niklaas (Syntra).

Op het programma komen uiteenlopende dingen, maar allemaal hebben ze één ding gemeen: het gaat over paardvriendelijk trainen volgens de simpele beloningsprincipes van de leertheorie; en de beste Belgische en Nederlandse mensen komen er iets over vertellen.

Alvast opschrijven in je agenda dus: 18-19-20 februari 2012 in St.-Niklaas.

donderdag 11 augustus 2011

Petitie tegen paardensport

Meneer Nevzorov, nooit verlegen om een stunt en steeds in de onwankelbare overtuiging van het grote eigen gelijk, heeft een petitie opgestart tegen paardensport in het algemeen, en op de Olympische Spelen in het bijzonder. Omdat de paarden de atleten zijn, en niet de ruiters; én omdat paardensport per definitie gewelddadig is.
Nu zou je denken dat Nevzorov zelf dan niet met geld-verdienen-met-paarden bezig is; maar dat is natuurlijk wél zo. Uiteraard is hij daarbij de énige die écht paardvriendelijk bezig is. Tegen betaling, dan wel. Maar dat terzijde.

Natuurlijk is het zo dat de paarden de atleten zijn - hoewel, de ruiters zijn toch ook niet helemaal van enige hersenactiviteit gespeende bloemzakken er boven op, nietwaar? Het kan moeilijk de (an-)aërobe drempel zijn die bepaalt of iets "sport" kan zijn; denk maar aan het boogschieten, ik zeg maar wat.
Anderzijds, als paardensport mag, moet ook hondensport kunnen - agility of zo. Of kamelenraces, ik roep maar wat.

Het andere argument - over het gebruik van dwang in een publieke sport en de halve maatregelen van het FEI daarbij - is al wat moeilijker te weerleggen. Er gaat inderdaad een heleboel fout met het dierenwelzijn in de paardensport (trouwens ook met de mensensport), en zelf ben ik uiteraard ook schuldig aan een dubbele moraal (ik wil wél paarden houden, en wél paarden trainen, en daar zijn ze inderdáád niet voor geboren. Mijn argument dat ze gráág getraind worden en zo natuurlijk mogelijk gehouden worden zal voor de die-hards ook wel een vorm van antropomorfisme en zelfs wishful thinking zijn).

Zelf denk ik dat een petitie als dit niet echt helpt, tenzij om forum-topics en blogs als deze te vullen. Paardensport uit de Olympische Spelen bannen stopt het gebruik van geweld in de sport niet, laat staan de sport zélf. Een mentaliteitswijziging in hoe wij élk individueel dier van eender welke diersoort zien (en dus ook het stuk dier op je bord), wel.


dinsdag 9 augustus 2011

Voorwaarts, nu

Een heldere uitleg over die allereerste basis-rijhulp die nooit goed genoeg kan zijn, door Kyra Kyrklund. Als het paard nu ook een bridge zou kennen vanuit het grondwerk, dan had die hoeveelheid druk niet gehoeven, maar voor het principe van 1 hulp = 1 respons en PROMPT belonen: kijken.


dinsdag 2 augustus 2011

Onze Danielle!

zaterdag 30 juli 2011

Misverstanden

Een Amerikaanse op een clickerforum wordt héél boos over het bestaan van blogs als die van Larry Trocha. Nooit van die meneer gehoord, maar hij ook niet van mij, daar gaat het niet om. Waar het wel om gaat is de inhoud van die blog-entry waarbij hij fulmineert tegen NH en clickertraining, en hij heeft gelijk, natuurlijk. Het klopt gewoon wat hij schrijft, tot hij een clickertraining-scenario beschrijft:

Sue reaches down to pick up and clean Champ's hoof. Champ doesn't like that and threatens to kick Sue.
Sue, not understanding how to correct the problem, resorts to BRIBING Champ by giving him a treat.
Champ says to himself, "Let's see if I've got this right. Every time I threaten to kick, this woman gives me a treat. I wonder what would happen if I actually DID kick her? Would I get TWO treats?"
Sue reaches down to pick up the other hoof and this time Champ kicks her right square in the head.
Sue falls to the ground dead.
Her body, limp and motionless with the bag of treats sticking out of her pocket.
Champ calmly reaches over, pulls out the bag and eats all the treats.
All the while thinking to himself… "Damned if I wasn't right".


Moet je daar nu boos om worden? Moet je daarvan wakker liggen? Persoonlijk vind ik van niet.
Mensen als dit zijn eerlijk ongerust over wat ze zien gebeuren, en oprecht in het proberen goed te doen; en waarschijnlijk zijn ze zelf goede paardenmensen. Dat ze de rode draad doorheen alle training niet zien, de principes van de leertheorie die nét hetzelfde zijn voor clickertraining, PNH of wat ze zelf doen, kan je hen niet kwalijk nemen; ze worden te veel bevestigd in wat ze doen door hun eigen succes en blijven veilig in hun eigen helft van het leerquadrant zitten.

Ik denk dan altijd aan de novelle "The Star Thrower" van Loren Eiseley, waarin een man op het strand aangespoelde zeesterren opraapt en weer terug in zee gooit. Alleen de levende zeesterren, uiteraard.
Daarom dus dat ik nooit meneer Larry Trocha zal aanspreken op wat hij gelooft, tenzij hij erom vraagt. Ik werk liever met de levende zeesterren.

vrijdag 29 juli 2011

zaterdag 16 juli 2011

"Engels rijden" en je paard gestald houden veroorzaakt de meeste stress

Wat je eigenlijk gewoon wel weet, wordt ook nu nog eens bevestigd door dit Gentse onderzoek: 'Variables affecting the prevalence of behavioural problems in horses. Can riding style and other management factors be significant?'. Er zijn al diverse onderzoeken geweest die bevestigen dat bijvoorbeeld dressuurpaarden veel vlugger schrikken dan pakweg jumpingpaarden (en dat wordt al bij het fokken meegegeven blijkbaar). En een paard op stal houden geeft een ellenlange lijst van consequenties op het gebied van slapen, stress, vertering enz enz.
Dit onderzoek bekeek hetzelfde onderwerp nog eens anders, en kwam, alweer, op hetzelfde resultaat uit. Uiteraard gaat het niet om een veroordeling van "Engels rijden" als discipline (met Engels rijden wordt eigenlijk het standaarddressuren bedoeld, tegenover "Western", of "Spaans", of "Californisch" of of of), meer over hoe de gemiddelde ruiter Engels rijdt, en wat een gemiddeld paard daarvan denkt. Kortom: als je je paard proper op stal opgesloten houdt en denkt dat je je paard in een volgehouden frame moet rijden om "nen echte" te zijn - think again.

woensdag 13 juli 2011

Een blije walvis

vrijdag 8 juli 2011

Wat weten instructeurs eigenlijk over leren?

Zoals te verwachten valt, niet écht veel. Een Australisch onderzoek kwam tot ongemakkelijke cijfers zoals: 79.5% van de trainers noemt positieve bekrachtiging "nuttig" maar slechts 2.8% (twee komma acht) kon uitleggen wat het eigenlijk is. Nu is dat natuurlijk geen kwaliteitsoordeel; je kan een fantastische instructeur zijn en nooit van leertheorie gehoord hebben, en zo zal het ook wel zijn voor de meeste fantastische instructeurs daarbuiten.
Maar de meeste instructeurs zijn niet "fantastisch"; de meesten zijn gemiddeld, en verkrijgen gemiddelde resultaten. En zij zijn het meest gebaat met inzicht in hoe leren eigenlijk gaat. Nog veel werk aan de winkel voor "equitation science".

woensdag 15 juni 2011

Longeren en join-up, wat vindt een paard daarvan?

Naar aanleiding van een demo... het blijft me verbazen als ik zie hoe sommigen longeren en 'join-up' blijven verkopen als iets dat "paarden van nature doen", om dominantie af te dwingen, of op z'n minst "medewerking" te vragen. Omdat de mens in het midden "paardentaal" zou gebruiken, terwijl een paard in werkelijkheid stress-en kalmerings-signalen toont en leert hoe hij kan vermijden opgejaagd te worden.
Ik ontken niet dat het soms fantàstisch werkt en dat je veel kan leren bij het loswerken met een paard; maar hoewel ik dit artikel in 2002 schreef, is het nu toch een opluchting te lezen dat ik ook toen al een redelijke vorm van scepticisme rond de zogenaamde ethologische kant ervan.

Vandaar nog eens dit opgediept: de studie Behaviour of Horses in the "Round Pen Technique" (2007, pdf); en het artikel uit Cavallo "Equine behaviorists opinion on round penning" (2003, pdf).

zondag 29 mei 2011

Trainer ego

Tatiana Kiselyova (nee geen guru of zo, gewoon iemand op een clickerlijst) zegt iets heel moois over het ontdekken van de principes van operant conditioneren via clickertraining:

"I have seen the relaxation of my trainer ego, and what a relief it has been to be releasing this imposing burden."

Schitterend, toch?

zaterdag 21 mei 2011

Het gaat beter als je paard een (beetje) keuze heeft

Does attention make the difference? Horses’ response to human stimulus after 2 different training strategies (pdf)

Een onderzoek dat blijkbaar onder de radar is gebleven bekeek twee manieren om hele gewone dingen te verkrijgen: overal aanraken, voeten geven, opzadelen en optomen.
Enerzijds gebruikten de onderzoekers 'NH'-oplossingen om een paard in vrijheid, in een kleine paddock, tot medewerking te bewegen. Het paard kreeg alle tijd om te exploreren na een initiele "chase-away" (join-up, zeg maar). Als het paard aandacht toonde en medewerking gaf werd het beloond door "retreat".
Daar tegenover stond "normale" training in de stal (zoals in een hoek plaatsen, halster/leidtouw vasthouden en toch zadelen); er werd in geen van beide gevallen 'geweld' gebruikt.
Paarden bleven kalmer, toonden duidelijk meer aandacht en meewerkbereidheid en leerden sneller in (weliswaar) beperkte vrijheid, dan wanneer ze beperkt werden in hun keuzes.

donderdag 12 mei 2011

De evolutie van het paard


...in het Spaans, weliswaar.

vrijdag 6 mei 2011

Herkennen paarden hun mensen?

Jazeker. Meer nog: ze hebben ook een bepaald verwachtingspatroon over hoe die persoon zich zal gedragen. Dat lijkt evident, maar is het niet. Cognitief is het wel belangrijk: het betekent namelijk dat je ook voortbestaat in hun beleving als je er niet bij bent. Er bestaat wel degelijk een wederzijdse "relatie".

Het volledige onderzoek staat online: Do horses have a concept of person?

woensdag 4 mei 2011

Martin Gaus over Cesar Milan, op VRT

Niks aan toe te voegen, eigenlijk, behalve de bekende frustratie over hoe moeilijk het is om je "belonend trainen" boodschap over te brengen in 5 magere minuutjes, tegenover al dat media-geweld.

dinsdag 3 mei 2011

Awww

maandag 2 mei 2011

De performantie van je paard...

...is omgekeerd evenredig met de grootte en het belang van het publiek - een uitspraak van Kayce Cover. Daar moest ik aan denken toen ik hoorde dat tijdens het huwelijk in Londen daar (ik hoorde bij de 4 miljard mensen die NIET hebben gekeken) een ruiter uit het zadel was gegaan, en het paard in een vrolijk galopje terugging naar de stal.
Deed me denken aan dat paard dat er genoeg van had op Sarkozy te passen.

Toch een troost, nietwaar, dat ook pro's wel eens uit het zadel gaan als het écht belangrijk is?

woensdag 20 april 2011

Citaat

Opgepakt in zo'n doorsnee tv-film, maar wel een doordenker:

de helft van je fouten maak je omdat je denkt waar je had moeten voelen; de andere helft omdat je voelt waar je had moeten denken.

zaterdag 2 april 2011

Horse Agility

Wat iedereen die met een of andere grondwerkmethode aan de slag gaat eigenlijk doet bij het trainen, is nu in een "officiele" sportvorm gegoten: Horse Agility, jawel, gebaseerd op honden-agility.
Eva Saegerman was er als de kippen (nou ja) bij.

Speedclickeren

...is een woord dat Piet Loof gebruikt voor een heel hoge beloningsratio binnen een korte tijd - dus heel snel na elkaar, in hele kleine stapjes, en prompt belonen, zodat een paard érg veel beloning krijgt om een snelle ommekeer te krijgen in supergevaarlijk gedrag, zoals beschreven in dit onderwerp op Paard Natuurlijk.

vrijdag 1 april 2011

Blij met het vooruitzicht op een beloning? Dat doet de amygdala.

Dit artikel gaat in op onderzoek dat ingaat op de vraag hoe het komt dat dieren en mensendieren blij kunnen zijn met het vooruitzicht op een beloning, en niet alleen met de beloning zelf. We weten al dat er hormonen vrijkomen en zo; maar wat gebeurt er precies in de hersenen, en waar? Dat blijkt de amygdala te zijn.

woensdag 23 maart 2011

Verloren

Bij ons in de buurtsupermarkt hangt af en toe zo'n zelfgemaakte zoek-affiche - "kat verloren", "hond verloren". Zelf hebben we daar ooit eens een "paard verloren" opgehangen, toen onze Punkie avontuurlijker dan ooit niet terug te vinden was in een straal van 5 kilometer rond ons huis.
Achteraf bleek Punkie gewoon in de wei te staan bij iemand thuis die gewoon dacht "oh kijk, een shetlander bij onze paarden" en daar verder niet over nadacht, tot Punkie daar twee dagen later nog stond. Toen pas belde hij de politie. Eind goed al goed.
Het zit in de genen van shetlanders, denk ik. Klein van gestalte, maar ze passen niet in één wei tegelijk. Enfin, onze Zippo is tenminste zo goed om gewoon bij ons in de tuin/op de oprit/in de hooischuur/bij de honden van de buren (herders van het type "ik eet u zodadelijk op")/tussen de pompoenen van de buren te blijven.
In elk geval, een link met een email-conversatie over het maken van een zoek-affiche voor een verloren kat, omdat het lente is.

zaterdag 12 maart 2011

Is "operant conditioneren" wel diervriendelijk genoeg?

Sinds de dood van Tillikum, kortgeleden zijn zoon, en de door dolfinarium Harderwijk als eigendom beschouwde wilde orca Morgan (na te zijn gered) is er hier en daar protest gerezen door sommige ethologen over de diervriendelijkheid van operant conditioneren; in de dicussie gaat het dan zelfs over positief bekrachtigen (wat uiteindelijk zelfs het vriendelijkste stukje is in het hele leerquadrant!).

Zelf denk ik dat de hele storm naast de kwestie is - en de antwoorden van instanties als Seaworld en zelfs Karen Pryor ongelukkig; mede omdat ze zelf de beloning bij operant conditioneren steeds weer met voedsel gelijkschakelen, en klassiek conditioneren eigenlijk alleen in overweging nemen als het over de training zelf gaat, en niet over de levensomstandigheden van dieren in gevangenschap (en tenslotte zijn onze paarden óók dieren in gevangenschap).

Natúúrlijk is "operant conditioneren" niet voldoende, en zijn er een heleboel andere factoren die maken of een dier "gelukkig" is.
Ben je een goede trainer als je je paard clickertraint, maar wel meteen daarna weer in z'n garagebox schuift en de poort toetrekt tot de volgende dag?
Natuurlijk niet - het kan een beginpunt zijn, maar hopelijk is je clickertraining geen excuus waarbij het dan weer ophoudt onder het motto "maar ik ben toch ethisch bezig?". Ja, maar niet zo ethisch als mogelijk, laat staan ethologisch verantwoord - en ik weet zeker dat je meer kan dan je nu bereid bent te doen.

woensdag 9 maart 2011

Samenwerking bij olifanten

Jammer van de reklame vooraf, maar allez!

dinsdag 8 maart 2011

vrijdag 4 maart 2011

"Blijf"

Op de laatste clinic hadden we het helemaal op het einde over "blijf" - voor wie denkt dat het daarmee ophoudt, volgend filmpje... met ook nog wat andere ideetjes.

Buck Brannaman

...is één van die horsemen die uit de Tom Dorrance-stal komen, zoals Pat Parelli en Ray Hunt; mensen die heel goed zijn in dat stukje van de leertheorie dat over wijken-voor-druk gaat. Meer nog: veel mensen denken dat Monty Roberts model stond voor de film "The Horse Whisperer", maar dat was wel degelijk déze man. Er is een documentaire over hem gemaakt, die overigens de publiekpsrijs won op het Sundance Film Festival.

dinsdag 22 februari 2011

Horror in het lab

Alles voor de wetenschap, nietwaar? Bij een recent Nederlands onderzoek werd onderzocht hoe lang de hersenen van ratten nog werken, na onthoofding - als onderdeel van een onderzoek naar de meest "humane" manier om een dier te doden. En dus gingen ze, nogal letterlijk, aan de slag.
Wie komt daar eigenlijk op? Enfin, het blijkt 4 seconden te zijn (bij mensen naar het schijnt tot 30 seconden, gebaseerd op getuigenissen tijdens de Franse revolutie). Gedurende die tijd werkt het brein gewoon door, en zijn ratten (en mensen) gewoon bij bewustzijn - meer nog, de hersenen ondernemen een poging om het hart terug aan de gang te krijgen. Pas dààrna gaat het licht uit. Als je denkt dat 4 seconden niet lang is, tel dan maar eens heel traag een-en-twin-tig, twee-en-twin-tig, drie-en-twin-tig, vier-en-twin-tig - in doodsangst - en dan pas bewusteloos, maar wel nog levend gedurende 50 seconden. Enfin, de conclusie is dat deze manier van doden "niet inhumaan" is.

vrijdag 18 februari 2011

Kattenkruid

Elk jaar in het voorjaar (en het kómt eraan, elk jaar weer, is dat niet wonderlijk) zet ik mijn bloembakken aan de inloopstal vol met geraniums, omdat dat vliegen zou weghouden - maar dit jaar probeer ik het met kattenkruid (Nepeta cataria).

dinsdag 15 februari 2011

Bodyparts

Grappig - soms word je op een totaal onverwachte manier van verschillende kanten tegelijk herinnerd aan iets waar je vroeger héél erg mee bezig was om die "knoop" te ontwarren, van hoe dat nu eigenlijk in elkaar zit - en daarna ga je verder en breek je je hoofd over andere dingen (zoals nu rijhulpen) terwijl dat vorige helemaal vanzelfsprekend is geworden. Tenminste - voor mezelf.
Twee dagen na een grondwerkles waarbij iemand ernaar vroeg verwees iemand op de Amerikaanse clickryder-emaillijst ineens naar mijn bodyparts-artikel dat - wow! de tijd vliegt - bijna 9 jaar oud is en prompt kreeg ik verzoekjes daarvoor in mijn mailbox. Enfin, hier is het, weliswaar zonder foto's, en (voorlopig alleen) in het Engels.

maandag 7 februari 2011

Citaat

"Why does Sea World have a seafood restaurant?? I'm halfway through my fish burger and I realize, Oh my God....I could be eating a slow learner." - Lynda Montgomery

dinsdag 1 februari 2011

5 jaar later

maandag 31 januari 2011

Clickertraining bij House



Lees in verband met dit fragment, en dan over vooral de ongemakkelijkheid dat we een kind zouden "behandelen als een hond", ook "Guilty by Association".

maandag 24 januari 2011

Veulenstart

Ik ben niet altijd een even grote fan van het Parelli-programma, maar de scherpste kantjes zijn er na tien jaar echt wel afgevijld met een veel grotere flexibiliteit tot gevolg. Ik wil jullie dit pareltje dan ook niet onthouden, een officieel Parelli-filmpje maar eigenlijk iets wat iedereen kan, nee, hoort te doen met z'n veulen.

zondag 23 januari 2011

Wat doet een bit? Wat doet een zweep?

Naar goede oude Nevzorov-gewoonte overgedramatiseerd en niet zo anatomisch correct (Hilary Clayton fronst er ongetwijfeld bij) maar toch niet slecht om even over na te denken.

zaterdag 22 januari 2011

Met de zweep slaan helpt niet

Als je naar een paardenrace kijkt, dan wordt er uiteraard uitbundig met de zweep gewerkt, vooral op het einde als paarden terrein beginnen te verliezen. Hoewel zweepgebruik gereglementeerd is (de zweep mag van niet hoger dan de jockeyshouder komen, je mag het paard niet verwonden (!) en alleen op de schouder of achterhand slaan - en laat ons wel eerlijk zijn, er zijn steeds meer jockeys die geen of nauwelijks zweep gebruiken, voor een random gekozen compilatie kijk hier) roept de race-industrie dat het onderzoek in kwestie natuurlijk niet klopt.
Je kan overigens Paul McGreevy dit onderzoek horen uitleggen in een online interview - ondermeer met de zéér terechte opmerking dat als een kind wil gaan rijden en een rij-outfit cadeau krijgt, daar waarschijnlijk gewoonweg al een zweep bij zit.

donderdag 20 januari 2011

Wat is verwaarlozing?

In Californië is een handige uitgave online verschenen die dierenbeschermers daar een aantal normen meegeeft om te bepalen of paarden nu eigenlijk worden verwaarloosd, of niet. Uiteraard ziet Californië er wat anders uit dan hier bij ons, maar het blijft een handig naslagwerkje, ook te downloaden als pdf.

donderdag 13 januari 2011

Interview met Alexandra Kurland

Ik heb het plezier gehad Alex een paar keer te ontmoeten, zowel hier in Belgie waar ik ze had uitgenodigd voor een clinic als in de US.
Op de Karen Pryor-site vind je een lang interview met haar over clickertrainen met paarden.