Voetballende paarden

Eén van de eerste Budweiser commercials met hun Clydesdales - ondertussen 10 jaar oud of zo. Niet echt getraind, vooral slim gemonteerd. Toch fijn om naar te kijken!



Hier vind je hoe ze dat toen getraind hebben.

Mijnen vinden, maar niet plaatsen

Hoe zat dat ook weer met Pavlov?

Hoe het Pavlov-onderzoek er nu werkelijk uitzag (niks geen bel of piepende deur!).

Pavlov's neuronen

"Leren" heeft een concrete plaats in de hersenen gekregen.

Werken aan een gedragstest

...ze zijn er al een tijdje mee bezig, met "hoe kunnen we inschatten wat voor soort paard we hier hebben". Odberg vroeg nog of ik ideeën had daarover, ik denk nu zo'n 5 jaar terug. En dat is er weer zo eentje:
"On the whole a meaningful relationship was found to exist between the quantitative and qualitative behavioural assessments of the horses’ behaviour, indicating that these methods may be usefully combined in interpreting a behavioural test involving the presence of an unfamiliar human person."

Een ander interessant onderzoek, cognitief gezien dan, komt uit Machteld's klas in Utrecht: "do horses use interventions in affiliative interactions to safeguard their social network?" (affiliative interactions, dat is allogrooming, voor m'n ex-trainingspsychologiestudenten ;-)). Conclusie: allogrooming is niet zomaar een instinctje vanuit sociale facilitatie. "Social facilitation cannot sufficiently explain interference behaviour. This study shows that maintaining relationships with preferred partners is important to horses and has implications for equine husbandry and management."

Olifanten sterven sneller in dierentuinen dan in het wild

Een onderzoek dat over olifanten gaat, maar olifanten lijken wel érg op paarden, toch?
19 jaar tegenover 56 in het wild, het is nogal een verschil. Werkende olifanten worden wel 40 als ze buiten hun 8-uren werkdag gewoon "vrij" hun ding mogen doen in het oerwoud.

Een "onderzoek" van Strasser/Dr. Cook plaatst de gemiddelde paardenleeftijd op 7 jaar - maar daar ben ik niet zo zeker van. Ik heb er zelf voor gemaild en gebeld in België en Nederland; geen enkele paardeninstantie die het mij kon vertellen - ook niet bij BWP, KWPN of in Utrecht en zo. Er circuleert wel ergens een cijfer van 15 als gemiddelde euthanasieleeftijd voor paarden maar waar dat vandaan komt weet ik ook niet.

Overigens is de levensverwachting in het wild bij paarden niet echt spectaculair - paarden van 18 zijn zéldzaam; er zijn wilde kuddes waar de oudste paarden slechts 7-8 jaar worden. Dan is 7 jaar als gemiddelde leeftijd een heel pak beter.

Let wel: 'gemiddelde leeftijd' is NIET hetzelfde als 'gemiddelde sterfteleeftijd'.
De gemiddelde leeftijd van de Belgen is 40 jaar, maar de gemiddelde sterfteleeftijd (levensverwachting)is voor mannen 77 en vrouwen 82.

Empathie onbestaand bij dieren?

Selectieve imitatie en vooral...jaloezie!

- De manier waarop honden imiteren is aangepast aan het doel en de omstandigheden van de actie.
- Honden tonen stress als ze "oneerlijk" worden behandeld... net als bij jaloezie.

Wow - als dat geen schitterende chaining is

Maakt het echt verschil?

Jazeker, het maakt verschil voor de motivatie op lange termijn bij je paard:
Beating a dead horse.

De abstract van het betreffende onderzoek vind je hier:
Negative versus positive reinforcement: An evaluation of training strategies for rehabilitated horses

Toeval? No way.

Groeien

Ik ben al een tijdje door m'n filmpjes aan het dwalen - de filmpjes die ik in 2004 en 2005 maakte voor het grondwerkboek (en waar ik ook fragmenten uit haalde voor de dvd). Met mensen die fanatiek clickeren, of helemaal niet meer. Mensen waar ik soms helemaal niks meer van heb gehoord. Maar ook lessen aan mensen die nu zélf les geven, en verder kijken, en hun eigen ding zijn gaan doen.
Hoe traag het ook goed met die verspreiding van clickertraining in het hippische wereldje, er is toch wel wat gebeurd denk ik dan. En ik ben blij dat ik er van in het begin bij was.

10 jaar al

Ik was bij de eerste kopers, toen, van dat boek. Maar wat jammer van al die samengetrokken paardenhalzen in dat filmpje. Wat mij betreft eerder anti-reklame - niet voor clickertraining, uiteraard - 't zijn toch leuke dingen die getoond worden niwaar. Maar wel omdat het perfect aantoont dat verzameling niks te maken heeft met hoofdhouding.

Dressuur Olympische Spelen

1960


1984


2008

Mark Bekoff podcast

Interview over animal cognition, emoties en welzijn.

Paarden generaliseren makkelijker op kleur dan op vorm

Do horses generalise between objects during habituation?
Conclusie: "We found a significant reduction in response (behaviour and HR) with increasing object number, indicating that horses generalise between similarly coloured objects of varying shape. We conclude that a high degree of object similarity, e.g. identical colouring, appears to be crucial for object generalisation in horses."
Paarden in dit onderzoek blijken moeilijk te wennen aan verschillend gekleurde vormen, ook al staan die gewoon (ter habituatie) in de buurt van de voederplaats. Toen al die vormen gelijkaardige kleuren kregen werd het onmiddellijk veel makkelijker. Wat betekent dat praktisch voor je schriktraining? Begin met verschillende voorwerpen in dezelfde kleuren, verander pas dan je kleuren.

Een paard is een paard

"The result seems to be that "clicker is quicker."

De resultaten van dit onderzoek zijn al bijna een jaar bekend, en hoewel ik het in het begin niet echt wou geloven moet ik gedeeltelijk overstag. Enfin, ik was al overstag na de clickerexpo, eerlijk gezegd.
Niet opdat de paarden sneller zouden leren (die leren voor de meeste mensen zowiezo te snel) - maar omdat het voor sommige mensen misschien makkelijker is eerst een clicker te gebruiken dan hun stem. Voor anderen zal dat dan wel precies omgekeerd zijn - dat stukje vrijheid wil ik hen wel laten.
En het idee van die tagteachhondenmensen om de clicker te gebruiken voor mensen en de stem voor honden, daar zit wat in.

Uit Karen's begeleidende brief haal ik ook "the clicker only made that difference during the learning phase". The word "yes" was as good as a click for maintaining the behavior once the dog already knew what to do". Ik denk dat een heleboel Alexandra-volgelingen blij zijn dat ze niet meer hoeven te klungelen met wristclickers op hun paard.

Arctium lappa

George de Mestral was er dan misschien blij mee, maar ik niet. Tijdens het eten hebben de paarden tegenwoordig weer dagelijks een (letterlijke) prutser aan staart en manen. Vooral voor Adje vind ik het erg - nadat haar staart toch al zo zwaar heeft geleden onder het zomereczeem, dan nu groot klittenkruid. Elke dag opnieuw - het is dodelijk voor manen en staart - en een reëel gevaar voor oogontstekingen. Ben je drie kwartier bezig met zo'n staart, dan is het de volgende dag weer helemaal van voren af aan beginnen. Manen kan je nog kort houden en de schade beperken, maar staarten?

Olifantasie

Hoe ze het trainen weet ik niet, maar dat het bijzonder is... Kijk zelf.

Vandaag gelezen in De Standaard

"The voices of the wise who know that they do not know are often drowned by the ignorant who do not know that they do not know" - John Kay (econoom).

Zelfmotivatie

Als je het hen zelf zou willen aanleren zou het je een heleboel kopbrekens, planning en volgehouden training kosten. Alles is een kwestie van motivatie.

We zijn zo slecht nog niet, P.

Natuurlijk ben ik het met jou (en het onderzoek) eens dat P+ gebruiken moordend is voor de kwaliteit van je trainen en je relatie met je dier. En natuurlijk is wijken-voor-druk aversief, omdat als er weggeweken wordt voor de druk dat betekent dat de druk duidelijk aversief was (outcome based).

>> Zijn het misschien gewoon betere trainers Inge?

Nee, geen betere trainers (dat zal van ook van individu tot individu afhangen zeker?). Wel ándere. Met andere verwachtingspatronen, zoals E. schrijft.

Toen ik met Kayce Cover rondliep bij de zoo vroeg ik aan de hoofdoppasser (nu directeur) wat hij het gevaarlijkste dier van allemaal vond. "Wat jij doet", zei hij, "het paard". Daar was ik nogal verbaasd over, uiteraard, maar z'n uitleg was dat ze groot zijn, onvoorspelbaar, dat we in unprotected contact werken en potentieel gevaarlijk gedrag (bvb springen als een gewilde krachtexplosie!) aanmoedigen :-).

Ik weet dat je niets hebt met Ken Ramirez of Ted Turner of Todd Feucht of Kayce Cover (en ja, ik heb enkel van hén les gehad en (nog) niet van Bob) maar het verschil is dat door les bij hén te volgen ik zowel heel veel geleerd heb over wat hetzelfde is als over wat verschillend is. En wat verschillend is is niet alleen de supergecontroleerde omstandigheden waarin ze werken, maar ook wat ze (slechts) verwachten van hun dieren:
- de meeste dieren trainen ze alleen maar in protected of semi-protected contact
- alleen als je al jàren in het (zorgvuldig begeleide) trainingsteam zit mag je in het water (unprotected contact)
- zoodieren leren meestal enkel husbandry (bodyparts doorheen de tralies of uit het water aanbieden) en zich verplaatsen van de ene kooi naar de andere
- marinedieren (zorgvuldig uitgekozen) leren daarnaast een beperkt aantal speloefeningen waarvan slechts een paar "goed genoeg" moeten zijn.
- nu zal je zeggen "maar Bob...". Bob trainde de meeste van z'n dieren om 2 of 3 dingen heel goed te doen.

Wij?
- wij werken met grote onvoorspelbare dieren in unprotected contact.
- deze dieren zijn vaak nauwelijks geselecteerd op hun karakter en er wordt zelfs bij gevaarlijk gedrag in unprotected contact gewerkt, ook al kennen trainer en dier elkaar niet.
- we krijgen geen formele training over trainen, geen team met goed betaalde mensen, geen dure facilitaties.
- we leren onze paarden niet alleen husbandry, maar we brengen ze van het begin af aan overal naartoe in ongecontroleerde omstandigheden (trailers! wedstrijden! uitstappen! verandering van wei/stal/kuddegenoten!) De meeste zoodieren verlaten hun kooien/bassins nooit en als er iets in de groep verandert wordt het maandenlang voorbereid.
- we verwachten dat ze honderd-en-een dingen goed kennen (wat moet de gemiddelde hond (die 24/24 bij ons in huis leeft!) kennen? zit-lig-hier-blijf-niet blaffen-niet trekken aan de lijn-apport en we spreken al over een "goed opgevoede" hond)?
- en het allergrootste verschil? we kruipen er bovenop en verwachten dat ze ook daar honderd-en-een dingen goed kennen (al die cues! al die combinaties van cues!).
- ...en hun hoofd (en hopelijk hun ruiter) niet verliezen in de meest crazy omstandigheden.
- er zijn paardentrainers die ondanks alles niet zo slecht presteren - dingen waar zij naar opkijken (Ted Turner: "do you mean to say that you trained a horse to catch frisbees? An ungulate? Wow - if you can do that you can join our senior team!").

Maar - en daar heb je gelijk in - we kunnen uiteraard een heleboel van deze mensen opsteken (anders zou ik toch niet telkens weer gaan lessen bij die mensen?). Zij hebben namelijk alles over R+ en P- uitgetest (precies omdat het kon in zo'n gecontroleerde omstandigheden), en alles bijgehouden, en ze geven uitstekend gestructureerd les.

En daarmee komen we uiteraard bij de essentie van wat ons bindt. Het geloof dat alles te trainen valt met positieve bekrachtiging (en dus ook P-), als je het maar goed genoeg doet. Als je maar gaat nadenken over hoe dat eigenlijk gaat, trainen. Ik train in principe àlles met positieve bekrachtiging, en ik denk dat je het met die twee keer per jaar ook wel met me eens bent.
Als andere ItClicks-trainers (zoals E.) daarover (in gradatie!) van mening verschillen dan vind ik dat hun goed recht - als ze maar evolueren.

Maar ik blijf erbij: druk is niet *per definitie* aversief. Anders zou je niet hand in hand willen lopen met je lief; laat staan dansen (waarbij de ene de andere leidt en de andere grààg volgt). Het méégaan met druk tot de druk ophoudt (bvb de teugel naar beneden volgen), dat kan je zo eenvoudig aanleren als modifier cues; zelfs toelaten dat het dier zélf druk uitoefent (in contact blijven met een target!).
Het vraagt alleen maar wat verbeelding en goodwill om niet automatisch terug te vallen op dat wat je kent van vroeger, waar je slechte de helft van het operante kwadrant ter beschikking had.
Ik denk dat dàt een van de meest onderschatte voordelen is van clickertraining: het dwingt niet alleen het pààrd om een beetje oorspronkelijk te denken, maar ook de mens.

Jammer voor Linda Tellington-Jones

Linda heeft blijkbaar de mosterd bij slachtveehouders gehaald... grappig. De meeste mensen gaan nooit van dit onderzoek horen, van de rest zal wel iemand zeggen dat het onderzoek fout is en/of dat het met paarden toch anders gaat dan met koeien.

The relationships between temperament during routine handling tasks, weight gain and facial hair whorl position in frequently handled beef cattle
"No significant relationship between hair whorl position on either scale and flight speed was found, indicating that the association between whorl position and temperament seems to be sensitive to the precise context in which temperament is measured and, in addition, we found no link with weight gain."

Angst meten

Fearfulness in horses: A temperament trait stable across time and situations
"The first test involved the introduction of a novel object in the test pen (novel object test). In the second test, a novel area was placed in the pen between the horse and a bucket of food, to determine the time the horse took to cross the area (novel area test). Finally, the third test consisted in suddenly opening an umbrella in front of the horse while it was eating (surprise test)."
"From a practical point of view, this study shows that it is possible to identify a horse's level of fearfulness as early as 8 months of age using the first three tests."

Poisoned cues

http://www.clickertraining.com/node/164

Ik ben maar een klein trainertje uit België, maar ik heb wél de filmpjes gezien en het onderzoek zelf gelezen. Dit zijn mijn bedenkingen zoals ik ze zonet heb gepost op paardnatuurlijk...

> Even if the behavior was trained entirely with positive
> reinforcement, if one now clicks for correct behavior following
> a discriminator ( a cue, command, or signal) but also gives
> aversive correction (leash pop, verbal reprimand, etc.) for
> incorrect behavior following that same stimulus, the stimulus
> immediately loses its value as a positive reinforcer. It is, at
> best, ambiguous in terms of reinforcement.

Het onderzoek gaat hier over het trainen (het aanleren) van een hélemaal nieuw gedrag (!) met clicker + positieve bekrachtiging, waarbij als het dier het fout doet er een correctie komt in de vorm van een "leash pull" - druk, jawel, als P+. Druk die achteraf wordt toegevoegd om te zeggen dat dit niet mag. Aversive correction.

Als het hondje de cue hoort, dan geraakt het als het ware een beetje verlamt in z'n uitvoering, er treedt onmiddellijk stress op. Het weet nog niet precies wat er van hem verwacht wordt, en moet nog gokken - maar het weet op voorhand dat de kans bestaat dat hij het fout zal doen en dus gestraft zal worden. Vandaar dat het de respons gaat uitstellen, want zo stelt het ook de kans op straf uit. Zelfs de uitvoering van het juiste gedrag gebeurt traag, vanwege de onzekerheid en het schrapzetten voor de eventuele straf. De cue is "poisoned" - vergiftigd.

In paardentaal zou dat bvb zijn: je wil dat het paard voorwaarts gaat naar een bepaalde plaats, met een random cue- laat ons bij wijze van voorbeeld "brok" gebruiken. De trainer roept "brok" en verwacht dat het paard naar een bepaalde plaats gaat. Het paard heeft nog geen idee wat "brok" betekent. Doet het paard het (toevallig) goed dan krijgt het een click + beloning, doet het paard het fout dan krijgt het een stevige tik van de zweep.

DAT is de verhouding waarin in het onderzoek de beiden (R+ en P+) tegenover elkaar gesteld worden: aan de ene kant een click, aan de andere kant een "leash pop" (waarbij het hondje soms aan z'n nekje van z'n plaats wordt getrokken, dus ernstig aversief inderdaad).

1/ Er wordt vanuit dit onderzoek door sommigen aangenomen dat het hier gaat over het gebruik van negatieve bekrachtiging. Negatieve bekrachtiging = (bij paarden meestal) wijken-voor-druk waarbij, laat ons dat toch vooral niet vergeten, de informatie over het juiste gedrag komt vanuit het loslaten, niet vanuit de druk.
Nergens in dit onderzoek wordt negatieve bekrachtiging gebruikt. Het gaat over druk, jawel, maar dan als straf, nà het foute antwoord. Het wegvallen van de druk geeft geen informatie over wat dan wél het juiste gedrag is, en dat is toch een voorwaarde, anders is er gewoonweg geen r- geweest (outcome based, ook in de leertheorie!).

Laat ons eens gaan kijken naar een Parelli-oefening, één van de allereerste van de seven games: een paard achteruit sturen. Ik vraag het met fase 1 (vinger omhoog waarbij het touw wordt opgenomen), gebeurt het niet dan gebruik ik fase 2 (ik schud met het touw), gebeurt het wel dan ontspan ik (het touw los). Op het eerste gezicht ziet dat eruit alsof het hier enkel over negatieve bekrachtiging gaat. Wel, dat zou zo zijn als we enkel 1 fase zouden gebruiken (er is druk, en zodra het paard doet wat ik wil valt de druk weg). In de opstelling zoals PNH het gebruikt is fase 2 echter de straf (P+) voor het niet-reageren op fase 1.
Laat me duidelijk zijn: hoewel de vorm waarin men fase 2 gebruikt R- is, is de reden P+. En het is die reden waarom die paarden zo lang zo gestresst achteruit gaan met weggedrukte ruggen.
Als je deze oefening, in deze opstelling (fase 1 vinger, fase 2 druk met het touw als het paard niet reageert), gaat gebruiken in combinatie met een clicker en een extra (voedsel-)beloning, ja, dan krijg je nét hetzelfde als wat er met het hondje gebeurt.
Dit onderzoek bewijst waarom het zo vaak fout gaat met Parelli: omdat mensen leren zo gauw naar een hogere fase gaan zonder dat het nodig is.
Het bewijst echter niet waarom je niet de oefeningen van Parelli niet perfect zou kunnen combineren met r+. Als je de methode maar niet overneemt.
Als je maar zorgt dat je a/ de druk aanhoudt en loslaat op het moment van het goede gedrag én tegelijkertijd met het loslaten bridget en beloont en b/ NOOIT naar een fase 2 gaat. Zet het op en wàcht.
Druk is niet slécht per definitie. Het hangt ervan af wat je ermee doet.

2/ Je kan je vragen stellen over of de opstelling van het onderzoek wel toelaat te bewijzen wat men eigenlijk wou bewijzen.
Een random cue gebruiken voor een nieuwe oefening zoals hier is gewoon een erg domme trainingsfout ("brok!"). Straf gebruiken zonder informatie te geven over wat wél het juiste gedrag is is gewoon een erg domme trainingsfout.
Hoewel het zo ongeveer de vaakst voorkomende trainingsfouten zijn, dat is waar.
Bovendien staat het geweld van de correctie in geen enkele verhouding tot het gevraagde.
Wat hier bewezen wordt is dat slecht trainen slecht is voor je uitvoering én voor het vertrouwen en welbevinden van je dier op langere termijn.

3/ Laat niemand zeggen dat ik zojuist heb gezegd dat trainen met druk dat is wat we met ItClicks doen.
Er wordt druk gebruikt, ja, maar dan als (modifier) cue (een heel andere discussie!), niet als trainingstool. En soms, ja, soms (twee keer per jaar) moet je alles uit de kast halen wat je nodig hebt, om nog te kùnnen doordringen tot een paard dat al lang is opgehouden om te proberen informatie van een mens te verwachten waar hij wat mee kàn. Om ruimte te creëren ("window of opportunity" is dat zo mooi in het engels) waar je van dan af de dingen zonder dwang kan uitleggen. It depends!

Een blog!

Wow - dat is een tijdje geleden! Ik blogde al toen het woord amper bestond, op Livejournal - sinds (even kijken) 29 november 2001. Met de focus op het trainen, vooral met Gazelle dan.
Het begon een tijdje nadat Kayce Cover hier was geweest, want ik ben begonnen met bridge&target - een variante van clickertraining (maar laat Kayce dat niet horen; P- komt over je heen in de vorm van uitsluiting van de heilige graal). In het engels, om wereldwijd daarover te vertellen. Algauw toch maar naar het nederlands.
Toch maar niet gewoon voort op Liveournal - het was enkel bedoeld voor mensen die me van nabij kenden, en ik vind de layout van deze blog zo mooi dat ik m gewoon wil gebruiken zoals hij is. Bij deze dus!